Kur’an-ı Kerim, doğru bilginin insan için önemini vurgulamakla kalmaz, onu elde etmenin yollarını da gösterir.
Kur’an-ı Kerim'e göre selim akıl, salim duyular ve vahiy doğru bilgi elde etme yolları- dır. Akıl, Allah (c.c.) tarafından bütün insanlara verilmiş bir yetidir. Bu yeti, konuşan ve düşü- nen varlık olan insana özeldir. insanlar bilim, teknoloji ve din alanındaki bilgileri akılla elde ederler.
Selim akıl, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlı- dan ayırt etme gücüdür. Akıl, duyu organlarının sınırlı verileri arasında ilişkiler kurarak, çıkarımlarda bulunarak hükümler verir ve yeni bilgiler üretir.
Kur’an-ı Kerim, akıl yürüterek doğru bilgi edinmeyi teşvik etmiştir. Gözle görülen alemdeki varlıklar üzerinde akıl yürütülerek görülmeyen Yüce Allah'ın (c.c.) var olduğu bilgisine ulaşılabileceğini haber vermiştir. Kur’an-ı Kerim’de aklın güvenilir ve sağlam bilgi elde etme yolu olduğu açıkça belirtilmiştir.
Kur’an’da bildirilen bilgi elde etme yollarından bir diğeri salim duyulardır. insanların varlıkları algılaması tatma, işitme, görme, dokunma ve koklama olmak üzere beş duyu yoluyla oluşur. insanların duyularla elde ettiği bu bilgiye “duyu bilgisi” denir.
İnsanların duyu organlarının algılama yeteneği farklılık gösterdiği için duyularla elde edilen bilgi göreceli olabilir. Örneğin, kimi insanlar havanın çok sıcak olduğunu, kimileri de normal olduğunu söyleyebilir. Bu nedenle, duyularla elde edilen bilginin doğruluk derecesi akıl ve deneyle kontrol edilmelidir. Kur’an, akılla birlikte duyuları da bilgi elde etme yollarından sayar. Çünkü insan, Allah'ın (c.c.) gönderdiği buyruklar ve evrendeki varlıklar üzerinde düşünerek doğru bilgilere ulaşırken duyularını da kullanır. Bundan dolayı Kur’an, şu ayette olduğu gibi, insanın duyularıyla birlikte aklını da kullan-
masını ister:
“Yeryüzünde birbirine komşu kıtalar, üzüm bağları, ekinler, bir kökten ve çeşitli kökler- den dallanmış hurma ağaçları vardır. Bunların hepsi bir su ile sulanır. (Böyle iken) yemişle- rinde onların bir kısmını bir kısmına üstün kılarız. işte bunlarda akıllarını kullanan bir toplum için ibretler vardır.”
Kur’an, akıl ve duyularla elde edilecek bilgilerin sağlıklı olması için bazı uyarılarda bulunur. Örneğin, “Hakkında bilgin bulunmayan şeyin ardına düşme. Çünkü kulak, göz ve gönül, bunların hepsi ondan sorumludur.” 2 ayeti şüpheye ve varsayıma dayanan bilgiler konusunda uyanık olmamızı öğütler. Bilgilerin doğruluğundan emin olmak için duyularımızı ve aklımızı doğru kullanmamızı önerir.
Kur’an-ı Kerim'e göre dinî bilgilere iki yolla ulaşabiliriz. Bunlardan biri vahiy, diğeri Peygamberimizin (s.a.v.) sünnetidir. Yüce Allah'ın (c.c.) vahiy yoluyla Peygamberimize (s.a.v.) gönderdiği dinî bilgiler Kur’an-ı Kerim’de toplanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de verilen dinî bilgilerde şüphe ve hata yoktur. Bu konuda Yüce Allah (c.c.), “Bu, doğruluğu şüphe götürmeyen ve Allah'a karşı gelmekten sakınanlara yol gösteren Kitaptır.” buyurmaktadır.
Kur’an-ı Kerim’in verdiği bilgilerin hepsi insan için aydınlatıcı nitelik taşır. Onda yararsız bilgi yoktur. Kur’an-ı Kerim’in insanı bilgilendirmekte ki amacı, doğru olana ulaştırmaktır. Kur’an, öncelikle insana yaratıcısını tanıtır. Allah'ı (c.c.) yüce sıfatları ile tanıyan insan, her şeyini yaratıcısına borçlu olduğunu anlar ve dolayısıyla ona karşı kulluk bilinci kazanır. Daha sonra Kur’an, bu kulluk bilincinin gereği olarak yaratıcısına ve diğer varlıklara karşı görevlerinin neler olduğunu da insana öğretir. Allah'a (c.c.) nasıl şükredeceğini, ibadetlerini nasıl yapacağını; eşine, çocuklarına, anne babasına, yakınlarına ve topluma karşı sorumluluklarının neler olduğunu açıklar.
Dini bilgileri elde etmenin doğru yollarından ikincisi, Peygamberimizin (s.a.v.) sünnetidir. Çünkü Peygamberimiz (s.a.v.), Yüce Allah’tan (c.c.) aldığı dinî bilgileri bize ulaştırmak ve açıklamakla görevli bir elçidir. Peygamberimiz (s.a.v.) söz, davranış ve tutumlarıyla dinî bilgilerin bize ulaşmasını sağlamıştır. Bundan dolayı Yüce Allah (c.c.), “…Allah'a ve Resulüne itaat edin…” ayetiyle Peygamberimizin (s.a.v.) bize ulaştırdığı bilgileri almamızı ve uygulamamızı istemiştir.
